Quy Trình Vận Hành Bình Chứa Khí Nén: Lý Do, Nguyên Tắc An Toàn, Các Bước Thực Hiện và Lưu Ý

Quy trình vận hành bình chứa khí nén là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo an toàn, nâng cao hiệu suất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Nếu không tuân thủ đúng hướng dẫn, bình khí nén có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho người vận hành và ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết lý do cần nắm vững quy trình, các bước vận hành, nguyên tắc an toàn cũng như những lưu ý quan trọng để bạn dễ dàng áp dụng trong thực tế.

Tại sao cần nắm vững quy trình vận hành bình khí nén?

Bình khí nén là thiết bị quan trọng trong hệ thống khí nén của nhà xưởng, có nhiệm vụ lưu trữ và cung cấp khí nén cho quá trình sản xuất. Việc vận hành đúng quy trình mang lại nhiều lợi ích thiết thực như:

• Đảm bảo lắp đặt đúng chuẩn: Giúp bình khí nén tương thích với máy nén khí, máy sấy khí và bộ lọc.
• Tối ưu hiệu suất: Vận hành ổn định, giảm lãng phí điện năng.
• An toàn khi sử dụng: Tránh các sự cố nguy hiểm như nổ bình, rò rỉ khí hay sai kết nối điện.
• Kéo dài tuổi thọ thiết bị: Giảm hao mòn, bảo vệ cả bình chứa và các thiết bị liên quan.
• Hạn chế sự cố do sai cách: Tránh rò khí, sụt áp hoặc nhiễm bẩn hệ thống.

Các quy tắc an toàn quan trọng trước khi vận hành bình khí nén

Trước khi sử dụng bình khí nén, người vận hành cần lưu ý một số quy tắc an toàn sau:

• Kiểm định và giấy tờ: Bình phải được kiểm định an toàn theo quy định, có biên bản bàn giao trách nhiệm quản lý và sử dụng rõ ràng.
• Người vận hành: Từ 18 tuổi trở lên, đủ sức khỏe, được huấn luyện chuyên môn và sát hạch đạt yêu cầu; có văn bản giao trách nhiệm từ người sử dụng lao động.
• Phụ kiện an toàn: Trang bị đầy đủ van xả, van an toàn, áp kế, rơ le khống chế áp suất. Áp kế cần có thang đo phù hợp, được kiểm định và niêm chì hàng năm.
• Vị trí đặt bình:
  • Nơi bằng phẳng, thoáng mát, sạch sẽ, cách nguồn điện ít nhất 5m.
  • Tránh bụi bẩn, ánh nắng trực tiếp, nguồn nhiệt lớn hoặc nơi dễ cháy nổ.
  • Không đặt trong/ gần khu vực có người ở hoặc công trình công cộng nếu vượt mức PV quy định.
• Kiểm tra tổng thể:
  • Đảm bảo vỏ bình không nứt, rò rỉ, phồng, gỉ mòn.
  • Kiểm tra van an toàn, van xả, áp kế, rơ le, đồng hồ áp suất.
  • Đường ống, dây điện và hệ thống cấp khí kết nối chắc chắn, ổn định.
  • Van xả đáy hoạt động tốt để loại bỏ nước ngưng.
• Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE): Người vận hành cần có kính bảo hộ, găng tay, ủng cao su, quần áo bảo hộ và mũ.
• Xả nước ngưng: Khi áp suất đạt khoảng 0.5 (1kg/cm²), mở nhẹ van an toàn để thông van, đồng thời xả nước ngưng, dầu hoặc tạp chất còn sót lại.

Các bước trong quy trình vận hành bình khí nén

Quy trình vận hành bình khí nén gồm 3 bước chính. Sau đây là nội dung chi tiết:

Bước 1: Chuẩn bị trước khi vận hành

(Đã trình bày trong mục 2 – Quy tắc an toàn trước khi vận hành).

Bước 2: Vận hành bình khí nén

• Khởi động: Bật cầu dao điện, khởi động máy nén khí để cung cấp khí vào bình chứa.
• Theo dõi thông số:
  • Kiểm tra áp suất, van xả, van an toàn trong mỗi ca làm việc.
  • Điều chỉnh áp suất và lưu lượng khí nén phù hợp với nhu cầu sử dụng.
  • Đảm bảo áp suất không vượt mức cho phép để tránh sự cố.
• Xử lý khi áp suất đạt 0.5 (1kg/cm²): Mở nhẹ van an toàn để thông van và xả nước ngưng, dầu đọng ở đáy bình.
• Không tự ý chỉnh sửa: Tránh thay đổi vị trí rơ le hoặc van an toàn nếu không có chuyên môn.
• Ngừng ngay khi bất thường: Nếu có rò rỉ, tiếng ồn lạ hay rung mạnh, cần dừng máy ngay để kiểm tra.

Bước 3: Kết thúc vận hành

• Ngắt nguồn điện: Tắt máy nén khí và thiết bị liên quan sau khi kết thúc ca.
• Xả khí trong bình: Xả hết khí, mở van từ từ, đồng thời loại bỏ nước đọng và cặn bẩn.
• Ghi chép và vệ sinh: Lưu lại thông số vận hành, ghi chú bất thường; vệ sinh bình bằng vật liệu an toàn.
• Bảo quản: Đặt bình ở nơi khô ráo, thoáng mát, nền nhiệt thấp, ít bụi.

Kiểm định và bảo dưỡng định kỳ bình khí nén

Để bình khí nén vận hành an toàn và bền bỉ, việc kiểm định và bảo dưỡng định kỳ là rất quan trọng. Một số điểm chính gồm:

• Kiểm định an toàn: Thực hiện 2-3 năm/lần theo quy định cơ quan chức năng.
• Bảo dưỡng định kỳ: Giúp thiết bị hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ.
• Thay thế linh kiện: Ưu tiên dùng linh kiện chính hãng từ nhà cung cấp uy tín để đảm bảo chất lượng.
• Vệ sinh lưới lọc: Làm sạch lưới lọc gió ít nhất 2 tháng/lần để ngăn bụi và tạp chất xâm nhập.

Các lưu ý và điều cấm kỵ quan trọng

Khi vận hành bình khí nén, người dùng cần tuân thủ những quy tắc an toàn sau:

• Không di dời khi đang hoạt động: Chỉ di chuyển bình sau khi đã ngắt điện và xả hết khí.
• Không đứng gần hoặc tác động mạnh: Tránh tiếp xúc trực tiếp hoặc va chạm khi bình đang vận hành.
• Không vệ sinh, bảo trì khi còn áp suất: Tuyệt đối không sửa chữa, hàn gò hay bảo trì khi bình chưa xả áp.
• Không vượt quá thông số kỹ thuật: Tuân thủ giới hạn áp suất và các thông số do cơ quan kiểm định cho phép.
• Không can thiệp vào van an toàn: Không chèn ép, đặt vật nặng hoặc thay đổi cơ chế hoạt động của van.
• Không vận hành khi thiết bị lỗi: Ngừng sử dụng nếu thiếu nắp che, van an toàn kém, áp kế hoặc rơ le không chính xác.
• Treo bảng cảnh báo: Gắn biển “Nguy hiểm” tại khu vực đặt bình để cảnh báo người xung quanh.
• Không tự ý thay đổi kết cấu: Không chỉnh sửa cấu trúc hay thay đổi vị trí lắp đặt khi chưa được đánh giá an toàn.
• Lưu giữ hồ sơ vận hành: Duy trì hồ sơ để thuận tiện cho việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ.

Có thể quan tâm:

• Checklist Kiểm Tra Máy Nén Khí Định Kỳ: Lý Do, Quy Trình Chi Tiết và Tần Suất Thực Hiện
• Kiểm Tra Dầu Máy Nén Khí: Lý Do, Cách Thực Hiện, Dấu Hiệu Và Thời Điểm Thay Thế

Khi nào cần đình chỉ sử dụng bình khí nén?

Trong quá trình vận hành, có những tình huống buộc phải ngừng sử dụng bình khí nén ngay lập tức để đảm bảo an toàn. Các trường hợp bao gồm:

• Áp suất vượt mức cho phép: Dù đã tuân thủ đúng quy trình nhưng áp suất vẫn tăng cao bất thường.
• Cơ cấu an toàn không đảm bảo: Van an toàn, rơ le hay các thiết bị bảo vệ không còn hoạt động hiệu quả.
• Bộ phận chịu áp lực bị hư hỏng: Xuất hiện vết nứt, phồng, gỉ mòn nặng, rò rỉ hơi/nước tại mối nối, mối hàn hoặc đệm bị rách.
• Nguy cơ cháy nổ: Có sự cố cháy gần khu vực đặt bình khi bình đang chứa áp suất.
• Áp kế hỏng: Không thể xác định áp suất trong bình và không có dụng cụ thay thế.
• Trường hợp khác: Các tình huống được quy định cụ thể trong quy trình vận hành của đơn vị.

Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này không chỉ giúp bình khí nén vận hành an toàn, hiệu quả mà còn bảo vệ người lao động và tài sản doanh nghiệp.

Kết luận

Như vậy, bài viết trên đã tổng hợp đầy đủ quy trình vận hành bình chứa khí nén từ lý do, nguyên tắc an toàn đến các bước thực hiện chi tiết. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn sử dụng thiết bị hiệu quả, an toàn và hạn chế tối đa rủi ro. Nếu có ý kiến bổ sung, bạn hãy để lại bình luận để cùng trao đổi. Đừng quên theo dõi Thiết Bị Việt Á để cập nhật thêm nhiều hướng dẫn hữu ích khác.

Ngô Văn Hùng