Tai nạn nổ máy nén khí và những hậu quả khó lường

Sự cố nổ máy nén khí có thể xảy ra bất ngờ, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Để giảm thiểu rủi ro từ cháy nổ máy nén khí công nghiệp, việc nắm rõ nguyên nhân và các biện pháp phòng tránh là rất quan trọng. Vậy đâu là lý do gây ra sự cố này và cách xử lý hiệu quả? Trong bài viết này, Thiết Bị Việt Á sẽ cung cấp kiến thức cần thiết để đảm bảo an toàn tuyệt đối khi gặp sự cố.

Hậu quả của sự cố nổ máy nén khí

Những vụ tai nạn máy nén khí có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đòi hỏi người dùng cần tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng tránh:

Thương tật hoặc tử vong: Hầu hết các bình nén khí được sử dụng trong các nhà xưởng đông người với bình chứa dung tích lớn. Khi xảy ra nổ, chúng có thể gây tổn hại sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong.

Ví dụ, vụ nổ máy nén khí cũ tại Phường 14, Quận Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh vào tháng 4/2012 khiến mảnh vỡ văng xa, gây tử vong cho một người.

Thiệt hại kinh tế và gián đoạn sản xuất: Nổ bình khí nén làm hư hỏng máy móc đắt tiền, phá hoại nhà xưởng, làm gián đoạn công việc và giảm hiệu suất sản xuất. Quá trình khắc phục sự cố tốn kém thời gian, chi phí, và chủ nhà máy có thể đối mặt với các vấn đề pháp lý.

Ô nhiễm môi trường: Vụ nổ có thể gây rò rỉ khí nén hoặc dầu, dẫn đến ô nhiễm không khí và đất, tác động tiêu cực đến môi trường xung quanh.

Xem thêm: Các loại máy nén khí cao áp thông dụng nhất hiện nay

Nguyên nhân gây ra tai nạn nổ máy nén khí (cảnh báo)

Sự cố nổ bình hơi máy nén khí được đánh giá là cực kỳ nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro về tính mạng và tài sản. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, trong đó phổ biến nhất là:

1. Sử dụng máy cũ, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc

Theo thống kê, có tới 60% các vụ nổ bình hơi xảy ra do sử dụng máy nén khí đã qua sử dụng, chất lượng kém, hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ. Những thiết bị này thường đã bị thay thế linh kiện nhiều lần, vỏ bình bị mỏng đi, không còn đáp ứng được tiêu chuẩn an toàn. Điều này khiến nguy cơ rò rỉ khí, cháy nổ tăng cao.

2. Áp suất và nhiệt độ máy vượt quá mức cho phép

Máy nén khí hoạt động liên tục vượt quá thời gian quy định (thường là 3–4 giờ đối với máy nhỏ, 6–8 giờ cho dòng công nghiệp) dễ khiến nhiệt độ và áp suất trong bình tăng quá cao. Nếu người vận hành để máy chạy quá tải trong thời gian dài mà không kiểm tra, bảo dưỡng, bình chứa khí rất dễ bị quá áp và phát nổ.

3. Dầu máy không đạt chất lượng hoặc cặn dầu tích tụ

Máy nén khí (dòng piston, trục vít) cần dầu bôi trơn để làm mát và vận hành ổn định. Tuy nhiên, việc sử dụng dầu tái chế, dầu pha tạp hoặc không đúng chủng loại sẽ làm giảm khả năng bôi trơn, gây ma sát lớn sinh nhiệt. Thêm vào đó, việc không vệ sinh bộ lọc và bình chứa khiến cặn dầu, bụi bẩn tích tụ. Khi gặp áp suất và nhiệt độ cao, cặn dầu có thể phát cháy, gây nổ với sức công phá mạnh.

4. Môi trường lắp đặt không đảm bảo an toàn

Máy nén khí lắp đặt trong môi trường ẩm ướt, bụi bẩn, thiếu thông gió sẽ nhanh chóng bị han gỉ, mài mòn chi tiết bên trong. Nếu thiết bị đặt gần nguồn nhiệt hoặc trong không gian kín, khả năng tản nhiệt kém khiến máy dễ quá nhiệt, làm tăng nguy cơ cháy nổ khi khởi động hoặc vận hành quá công suất.

5. Hỏng hóc hệ thống van an toàn

Van an toàn là bộ phận quan trọng giúp xả áp khi áp suất vượt ngưỡng cho phép. Nếu van bị kẹt, tắc hoặc hỏng, áp suất trong bình không thể giải phóng, dẫn đến tăng cao đột ngột và gây nổ bình chứa.

6. Không tuân thủ hướng dẫn sử dụng và bảo dưỡng định kỳ

Việc lơ là kiểm tra định kỳ, bỏ qua khuyến cáo của nhà sản xuất là nguyên nhân tiềm ẩn gây sự cố nổ bình hơi. Nhiều người sử dụng còn thao tác sai quy trình, dùng sai chức năng khiến thiết bị xuống cấp nhanh chóng, dễ hỏng hóc, rò rỉ hoặc phát nổ, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Các giải pháp phòng tránh sự cố nổ bình khí nén

Để giảm thiểu nguy cơ sự cố, người dùng có thể áp dụng các giải pháp sau:

Sử dụng thiết bị chất lượng, chính hãng:

Chọn mua máy nén khí mới từ các thương hiệu uy tín như Fusheng, Palada, Pegasus, Kumisai, Lucky, Puma, có đầy đủ giấy tờ kiểm định và nguồn gốc rõ ràng. Tránh mua hàng nhái, kém chất lượng. Bình chứa khí phải chịu được áp suất tối thiểu 0.7 bar.

Đảm bảo môi trường lắp đặt an toàn:

Đặt máy ở nơi khô ráo, thoáng mát, ít bụi, nhiệt độ không quá 40°C. Tránh khu vực gần nguồn nhiệt, nguồn điện, bếp, lò nung hoặc các vật dễ gây cháy nổ.

Bảo trì và kiểm tra định kỳ:

Thường xuyên vệ sinh, bảo dưỡng máy để đảm bảo hoạt động ổn định. Kiểm tra mối hàn, tình trạng han gỉ của bình, hệ thống van an toàn và đồng hồ đo áp suất. Thực hiện bảo dưỡng tổng thể mỗi 3-6 tháng, thay thế ngay các bộ phận hỏng hóc hoặc hao mòn để tránh nguy cơ cháy nổ.

Sử dụng dầu bôi trơn đúng chuẩn:

Dùng dầu bôi trơn chất lượng, tránh dầu tái chế hoặc pha tạp chất. Vệ sinh bụi bẩn ở đầu máy và bình chứa dầu mỗi 1-2 tuần vận hành.

Tuân thủ quy tắc vận hành:

Vận hành máy theo hướng dẫn của nhà sản xuất, không vượt quá áp suất cho phép và không tự ý thay đổi cài đặt. Cho máy nghỉ 30 phút sau mỗi ca làm việc, tránh sử dụng quá công suất gây nóng máy hoặc chập cháy. Ngắt điện khi không sử dụng và không hàn, cắt, sửa bình khi còn áp suất.

Trang bị phụ kiện an toàn:

Bình cần có van xả đáy để giảm han gỉ và xả khí dư, đồng hồ đo áp suất để kiểm soát áp lực, và van an toàn để tự động xả khí, ngăn ngừa nổ bình.

Cuối cùng, việc phòng tránh nổ bình khí nén yêu cầu chọn thiết bị chất lượng, tuân thủ quy định vận hành, lắp đặt an toàn và bảo dưỡng định kỳ.

CÔNG TY TNHH THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP & DỊCH VỤ VIỆT Á

• Địa chỉ: Số 4 phố Võ Trung, Phúc Lợi, Long Biên, Hà Nội
• Hotline: 0988 947 064
• Email: thietbivietavn@gmail.com
• Website: thietbivieta.com

Ngô Văn Hùng