Nguyên lý làm việc của máy nén khí kiểu piston và cách sử dụng

Ngô Văn Hùng

ĐĂNG TẢI: 31/07/2021
CẬP NHẬT: 30/07/2025

Máy nén khí piston là thiết bị được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp nhờ vào cấu tạo đơn giản, dễ vận hành, chi phí đầu tư hợp lý và khả năng ứng dụng linh hoạt. Đặc biệt, loại máy này được ưa chuộng trong các ngành sản xuất thiết bị điện tử, bảo dưỡng ô tô, xe máy, cũng như những lĩnh vực dễ xảy ra cháy nổ do sử dụng thiết bị phun sơn, vật liệu nhựa, chất dẻo,…

Máy nén khí piston rất phù hợp với các nhà xưởng, khu vực sản xuất có nhu cầu sử dụng khí nén vừa và nhỏ. Trên thị trường hiện nay, dòng máy này được chia làm hai loại chính: máy nén khí piston có dầu và máy nén khí piston không dầu (Oil-free).

Trong bài viết dưới đây, Thiết Bị Việt Á sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về máy nén khí piston: khái niệm, cấu tạo, nguyên lý làm việc, cũng như ưu và nhược điểm của thiết bị. Từ đó, bạn sẽ có cái nhìn đầy đủ để đưa ra quyết định có nên đầu tư máy nén khí piston cho nhu cầu của mình hay không.

Hình ảnh máy nén khí Piston

Về mặt chức năng máy nén khí Piston cũng giống như máy nén khí trục vít nhưng về mặt cấu tạo thì máy nén Piston chinh phục được người dùng vì có cấu tạo đơn giản, dễ sử dụng và dễ bảo hành.

Nguyên lý hoạt động của máy nén khí kiểu Piston

Máy nén khí Piston hoạt động dựa trên chuyển động tịnh tiến của piston bên trong xi lanh để thực hiện quá trình nén khí. Khi piston hạ xuống, không khí bên ngoài được hút vào buồng nén qua van hút. Khi piston đi lên, không khí bị nén lại và được đẩy ra ngoài thông qua van xả. Hệ thống van một chiều đảm bảo rằng khí chỉ di chuyển theo một hướng (vào khi piston xuống và ra khi piston lên). Bạn không cần lo khí nén bị rò rỉ hay chảy ngược.

Máy nén khí Piston có nhiều kích cỡ, từ loại nhỏ với công suất chỉ vài HP đến loại trung bình dưới 20HP, tùy theo nhu cầu sử dụng khí nén. Với những ứng dụng cần lưu lượng khí lớn và liên tục, máy nén khí trục vít sẽ là giải pháp tối ưu hơn.

Loại máy nén này thường được sử dụng trong các nhà xưởng vừa và nhỏ, nơi không yêu cầu lưu lượng khí lớn hoặc sử dụng khí liên tục. Máy sẽ tự động khởi động khi áp suất trong bình chứa giảm xuống dưới ngưỡng cài đặt, và dừng lại khi áp suất đạt đến mức tối đa đã thiết lập.

Nguyên lý hoạt động của máy nén khí Piston

Tuy nhiên nguyên lý có sự sai khác đôi chút. Khí nén sau khi đã nén không trực tiếp đi vào hệ thống khí nén hay bình chứa mà lại được tiếp tục đưa lên bình làm mát để làm mát khí nén.

Sau đó sẽ được đưa đến một xilanh khác để tiếp tục nén lần 2. Lúc này kết thúc quá trình nén thì khí mới được đưa vào bình chứa, kết thúc quá trình nén khí.

Ưu nhược điểm máy nén khí kiểu Piston

Ưu điểm:

Chi phí đầu tư ban đầu thấp
Dễ dàng bảo trì bảo dưỡng
Dễ dàng tìm kiếm máy có áp suất làm việc cao

Nhược điểm:

Độ ồn cao, bạn cần đặt máy nén khí Piston trong một phòng riêng hoặc trong một chiếc hộp cách âm.
Nhiệt độ đầu ra của khí nén cao
Lượng dầu chứa đựng trong đường ống dẫn khí cao.

Máy nén khí Piston không dầu và có dầu?

Máy nén khí Piston có dầu và không dầu là hai lựa chọn phổ biến hiện nay, đặc biệt khi bạn cần khí nén đầu ra tinh sạch. Nếu công việc của bạn yêu cầu khí nén hoàn toàn không lẫn dầu, ví dụ như trong ngành thực phẩm, y tế, nha khoa hay dược phẩm, thì máy nén khí Piston không dầu là giải pháp lý tưởng, đảm bảo khí đầu ra 100% sạch dầu. Tuy nhiên, loại máy này thường có chi phí đầu tư ban đầu cao hơn và độ ồn cũng lớn hơn, đặc biệt khi sử dụng lâu dài.

Trong khi đó, máy nén khí Piston có dầu lại có giá thành dễ chịu hơn, độ bền cao, nhưng nếu cần khí sạch, bạn buộc phải trang bị thêm hệ thống lọc dầu trên đường ống khí nén. Điều này giúp xử lý lượng dầu dư nhưng không thể đạt độ tinh khiết tuyệt đối như máy không dầu.

Tóm lại, nếu bạn ưu tiên chất lượng khí nén đầu ra và sẵn sàng đầu tư, hãy chọn máy nén khí Piston không dầu. Còn nếu bạn cần một lựa chọn kinh tế hơn và có thể xử lý dầu bằng hệ thống phụ trợ, máy nén khí Piston có dầu là phương án phù hợp.

Xem thêm: [So sánh] Nên mua máy nén khí không dầu hay có dầu?

Cách sử dụng máy nén khí piston

Kiểm tra lượng dầu trước khi sử dụng máy nén khí

Đối với máy khí nén Piston trước khi đưa vào sử dụng máy nén thì người sử dụng cần phải kiểm tra lượng dầu bôi trơn trong đầu nén của loại đầu nén dùng dầu bôi trơn để đảm bảo rằng lượng dầu bôi trơn còn đủ trước khi cho máy hoạt động. Lượng dầu bôi trơn phải nằm trong khoảng cách giữa 2 vạch đỏ của mắt dầu hoặc nằm trong vạch tròn trong của mắt dầu. Lưu ý bạn cần phải thay dầu định kỳ trong vòng 2 tháng 1 lần và khi thay dầu thì bạn phải hút hết dầu cũ ra rồi mới cho dầu mới vào.

Cách nối dây điện của máy nén khí vào nguồn điện

Để sử dụng máy thì trước tiên cần phải đấu nối nguồn điện với máy nén khí. Đối với mạng điện 3 pha dùng áp tô mát thì đầu tiên phải ngắt áp tô mát sau đó dùng dây điện phù hợp với công suất máy nén sau đó đấu 3 pha nóng vào 3 đầu ra khởi động của máy nén, dây mát của nguồn điện sẽ được đấu vào đầu dây chờ còn lại của máy nén khí. Sau khi đã đấu nối nguồn điện xong thì bạn thử mở áp tô mát kiểm tra xem động cơ của máy nén khí đã quay đúng chiều được quy định hay chưa nhằm đảm bảo luôn có khí mát được thổi trực tiếp vào đầu nén để làm mát xilanh và piston. Nếu như bạn kiểm tra mà thấy động cơ quay ngược với quy định thì bạn chỉ cẩn đảo 2 pha nóng bất kì cho nhau là được máy nénsẽ hoạt động đúng như vậy trước khi sử dụng máy néní sẽ đảm bảo không hỏng máy.

Điều chỉnh rơ- le áp suất máy nén khí trước khi sử dụng

Việc điều chỉnh áp suất máy nén khí là vô cùng quan trọng trước khi sử dụng. Máy bơm hơi khi hoạt động cần có áp suất chính xác nhằm đảm bảo máy nén khí hoạt động đúng công suất đạt hiệu quả cao hơn khi làm việc. Để điều chỉnh máy bơm hơi thì bạn chỉ cần dùng tô vít để mở nắp của rơ le sau đó vặn ốc theo chiều kim đồng hồ nếu bạn muốn tăng áp suất máy nén và vặn ngược lại để giảm áp suất máy nén. Thế nhưng để có được áp suất máy nén chuẩn xác thì bạn cần quan sát các lần thực hiện để có thể chọn được áp suất đúng nhất cho máy hơi của bạn để việc sử dụng máy nén đạt hiệu quả cao hơn.

Mở van xả nước ở đáy bình máy nén khí

Khi sử dụng máy nén khí lâu ngày thì bình khí sẽ có nước do nước ở ngoài môi trường nếu độ ẩm môi trường càng cao thì lượng nước trong bình nén khí càng nhiều vậy nên để đảm bảo bình máy nén khí không bị oxy hóa do nước chứa trong bình quá lâu thì cứ định kì 1 tuần bạn xả nước một lần còn nếu thời tiết độ ẩm quá cao thì bạn có thể 2 3 ngày xả nước một lần.

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về nguyên lý làm việc của máy nén khí kiểu piston. Những thông tin này vô cùng hữu ích với người dùng, đặc biệt là những nhân viên kỹ thuật. Ngoài ra, Thiết bị Việt Á còn khuyên người dùng trong quá trình sử dụng cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất về để lắp đặt, vận hành và bảo dưỡng. Nếu người dùng có bất cứ vấn đề gì băn khoăn, thắc mắc trong quá trình sử dụng và sửa chữa máy nén hơi, hãy liên hệ với Việt Á để được hỗ trợ và tư vấn miễn phí.

CÔNG TY TNHH THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP & DỊCH VỤ VIỆT Á